Вадим Грушевский - Исландские сказки / Íslensk ævintýri
Nú líður nokkur tími og verður drottning ólétt í þriðja sinn. Þá vill svo til að konungur fær boð frá Herrauði konungi bróður sínum svolátandi að hann biður konung að koma sér til hjálpar og hafa með sér herlið svo mikið sem hann geti því óvinaher sé kominn í ríki sitt. Konungur vill nauðugur fara og því síður vill drottning að hann fari, en þó verður það úr að hann fer að hjálpa bróður sínum sem var hættlega staddur, en biður hinn gamla vetrarsetumann fyrir drottningu sína.
Þegar konungur er fyrir litlum tíma úr landi farinn (спустя короткое время после того, как король покинул пределы своей страны) fær drottning jóðsótt (начались у королевы схватки; jóðsótt – родовые схватки; jóð – /поэт./ дитя; sótt – болезнь; лихорадка; родовые схватки) og elur fagurt meybarn (и родила она миленькую девочку). Vetrarsetumaður kastar barninu út um hallargluggann að vanda (постоялец выбрасывает ребёнка из окна дворца, как обычно; að vanda – как обычно; vandi – обыкновение).
Þegar konungur er fyrir litlum tíma úr landi farinn fær drottning jóðsótt og elur fagurt meybarn. Vetrarsetumaður kastar barninu út um hallargluggann að vanda.
Vonum bráðar kemur konungur úr herferðinni heim í ríki sitt (вскоре возвращается король из военного похода домой в свою страну; vonum bráðar – довольно скоро; von – надежда; ожидание; bráður – быстрый; внезапный; herferð – военный поход; her – войско; ferð – поездка). Er drottning þá orðin heilbrigð (у королевы тогда отлегло от сердца: «стала тогда королева здоровой»; heilbrigður – здоровый; heilbrigði – здоровье; heill – целый; здоровый; -brigði – чередование; смена) og fagnar vel konungi (и встречает она короля с распростёртыми объятиями; fagna e-m – принимать кого-л. как желанного гостя; fagna e-u – радоваться чему-л.).
Vonum bráðar kemur konungur úr herferðinni heim í ríki sitt. Er drottning þá orðin heilbrigð og fagnar vel konungi.
Vetrarsetumaður kemur eitt sinn að máli við konung (зимний постоялец приходит однажды на разговор к королю; koma að máli við e-n – придти поговорить с кем-л.), færir honum ótugtarlegan hálfblindan kettling (приносит ему жалкого, полуслепого котёнка; ótugtarlegur – подлый; отвратительный; tukta – воспитывать; наказывать; hálfblindur – полуслепой; hálfur – половина; blindur – слепой; kettlingur – котёнок) og mælti (и сказал): „Hér sérð þú, konungur (вот смотри, король), afkvæmi það sem drottning þín hefur nú fætt í heiminn (вот наследник, которого королева твоя родила /в мир/; afkvæmi – потомство; потомок; heimur – мир) og sýnist mér (и кажется мне) það ekki samboðið veldi yðar og tign (что не достойно вашего положения и чина; samboðinn – подходящий; достойный; отвечающий; veldi – власть; господство; империя; степень) að eiga þá drottningu (иметь такую королеву) sem samlagar sig við auðvirðilegustu kvikindi (которая уподобляется презреннейшей скотине; samlaga sig /við/ e-u – ассимилироваться чему-л.; приспосабливаться к чему-л.; auðvirðilegur – презренный; auður – пустой; virði – ценность; kvikindi – животное; скотина).“
Vetrarsetumaður kemur eitt sinn að máli við konung, færir honum ótugtarlegan hálfblindan kettling og mælti: „Hér sérð þú, konungur, afkvæmi það sem drottning þín hefur nú fætt í heiminn og sýnist mér það ekki samboðið veldi yðar og tign að eiga þá drottningu sem samlagar sig við auðvirðilegustu kvikindi.“
Við þetta verður konungur óglaður mjög (при этом король очень опечалился; óglaður – печальный; расстроенный; glaður – довольный) og þungbúinn í skapi (и упал духом; þungbúinn – серьёзный; мрачный; хмурый; þungur – тяжёлый; búinn – готовый; закончивший; búa – подготовить; skap – настроение). Hann tekur það fyrir (он распоряжается; taka e-ð fyrir – браться за что-л.; рассматривать что-л.) að hann lætur smíða tréstokk (срубить: «что он приказывает смастерить» деревянную бочку; tréstokkur – деревянный ящик; tré – дерево; stokkur – балка; короб; колода; край кровати; позорный столб) og er drottning lögð í hann (в которую королеву посадили). Síðan eru um stokkinn spenntar þrjár járngjarðir (потом бочку оковали тремя железными обручами; spenna – натягивать; охватывать; застёгивать; járngjörð – железный обруч; járn – железо; gjörð – обруч; подпруга), borið á hann hunang (намазали её мёдом; bera á – смазывать; удобрять; hunang – мёд) og borinn síðan út á skóg (и отвезли в лес). Þar er stokkurinn lagður á meðal trjánna (там и оставили бочку среди деревьев) með drottningu í (а в ней – королева: «с королевой в ней»).
Við þetta verður konungur óglaður mjög og þungbúinn í skapi. Hann tekur það fyrir að hann lætur smíða tréstokk og er drottning lögð í hann. Síðan eru um stokkinn spenntar þrjár járngjarðir, borið á hann hunang og borinn síðan út á skóg. Þar er stokkurinn lagður á meðal trjánna með drottningu í.
Nú koma villudýr (вот приходят дикие звери; villudýr – дикое животное; villa – заблуждение; dýr – зверь) og sleikja þau stokkinn (и стали лизать: «лижут» бочку; sleikja – лизать), hrekkur þá ein járngjörðin í sundur (лопается тогда одно железное кольцо; hrökkva í sundur – лопаться, растрескиваться на куски) svo að dýrin fælast (так что звери пугаются; fælast – пугаться). Dýrin koma bráðum að sleikja stokkinn aftur (звери снова возвращаются лизать бочку), en þá hrekkur önnur járngjörðin (но тогда лопается и второй железный обруч) svo þau hlaupa frá (вот они и бросаются прочь). Þegar lítill tími er liðinn (когда прошло некоторое время) koma dýrin enn að sleikja stokkinn (приходят звери ещё лизать бочку); hrekkur þá þriðja járngjörðin með svo miklum bresti (лопается тогда третий железный обруч с таким треском; brestur – треск) að dýrin fælast (что звери пугаются) og hlaupa langt frá út á skóg (и убегают подальше в лес).
Nú koma villudýr og sleikja þau stokkinn, hrekkur þá ein járngjörðin í sundur svo að dýrin fælast. Dýrin koma bráðum að sleikja stokkinn aftur, en þá hrekkur önnur járngjörðin svo þau hlaupa frá. Þegar lítill tími er liðinn koma dýrin enn að sleikja stokkinn; hrekkur þá þriðja járngjörðin með svo miklum bresti að dýrin fælast og hlaupa langt frá út á skóg.
Nú opnast stokkurinn (вот открывается бочка) og rís drottning upp (и выбралась из неё королева; rísa upp – подняться) og litast um (и оглядывается); tekur hún það þá fyrir (решает она тогда) að ganga um skóginn (пойти по лесу; ganga – ходить /пешком/). Hún gengur lengi þangað (идёт она долго до тех пор) til hún kemur að litlu húsi nokkru (пока не подошла: «подходит» к одному маленькому домику). Þar sest hún niður (там присаживается она).
Nú opnast stokkurinn og rís drottning upp og litast um; tekur hún það þá fyrir að ganga um skóginn. Hún gengur lengi þangað til hún kemur að litlu húsi nokkru. Þar sest hún niður.
Að lítilli stundu liðinni (по прошествии недолгого времени) kemur þar út kona (выходит наружу женщина). Hún mælti (она сказала): „Illa ertu komin (скверно с тобой обошлись; illa – плохо; скверно), Ingibjörg kóngsdóttir (принцесса Ингибьёрг).“
Að lítilli stundu liðinni kemur þar út kona. Hún mælti: „Illa ertu komin, Ingibjörg kóngsdóttir.“
Konan býður drottningu að koma í húsið (женщина приглашает королеву пройти в дом) og það þiggur hún (и та так и сделала: «это принимает она»; þiggja – принимать). Þar er uppbúið rúm í húsinu (в доме постелена кровать; uppbúið rúm – постеленная кровать) sem konan býður henni að hvílast í (в которой женщина предлагает ей отдохнуть) og þegar konan hefur smurt allan líkama hennar (и когда женщина намазала /мазями/ всё её тело; smyrja – мазать; бальзамировать; помазывать на царство; líkami – тело) leggst hún fyrir (ложится она) og sofnar fljótt (и быстро засыпает). Hún sefur vært (она крепко спит; sofa vært – спать сладко; vær – спокойный), en þegar hún vaknar aftur (а когда проснулась: «просыпается») er bjart í húsinu (светло в доме) og sólskin fagurt inn um gluggana (и солнце сверкает за окном; fagur – прекрасный; блестящий; sólskin – сияние солнца; sól – солнце; skin – сияние; skína – сверкать).
Konan býður drottningu að koma í húsið og það þiggur hún. Þar er uppbúið rúm í húsinu sem konan býður henni að hvílast í og þegar konan hefur smurt allan líkama hennar leggst hún fyrir og sofnar fljótt. Hún sefur vært, en þegar hún vaknar aftur er bjart í húsinu og sólskin fagurt inn um gluggana.
Konan talar við drottningu (женщина беседует с королевой) og segist nú ekki geta hjálpað henni (и говорит, что не может помочь ей) eins og hún vildi (как ей бы хотелось), „en hvern þann hlut sem þú sérð hér í húsinu (но что бы: «какую бы такую вещь» ты ни увидела здесь в доме) máttu kjósa þér (можешь взять себе; kjósa – выбирать) ef þú vilt (если хочешь),“ segir hún (говорит она).
Konan talar við drottningu og segist nú ekki geta hjálpað henni eins og hún vildi, „en hvern þann hlut sem þú sérð hér í húsinu máttu kjósa þér ef þú vilt,“ segir hún.
Þá veltur þar fram nokkurs konar ófreskja (тут выкатилось какое-то: «какого-то рода» чудо-юдо; velta – катиться; ófreskja – чудовище; монстр; призрак; фантом), engum hlut líkari en gorvömb (больше всего похожее на жвачку, что у животных в желудке находят; gorvömb – рубец /первый отдел желудка жвачных животных/) og mælti (и сказало): „Kjóstu mig (выбери меня), kjóstu mig (выбери меня), kjóstu mig (выбери меня).“
„Á ég að kjósa þetta (мне это выбрать)?“ mælti drottning (сказала королева).
„Eigi mun þér það lakara (хуже не будет; lakur – плохой; недостаточный),“ mælti konan (сказала женщина) og þá kýs hún sér gorvömb þessa (вот она и выбрала эту жвачку). En í sama vetfangi hverfur rúmið (но в этот самый момент исчезает кровать; vetfang – момент; hverfa – исчезать), húsið (дом) og konan (и женщина), en drottning er þar ein eftir hjá Gorvömb (а королева осталась один на один с Горвёмб).
